In een onthullende aflevering trekt Frontlinie naar Israël voor een ontmoeting met het kwaad. Of juist met het goede? Groepen christelijke vrijwilligers van over de hele wereld hebben zich bij de grens met Gaza verzameld om het Israëlische leger bij te staan. Ze koken gratis maaltijden, verbouwen groente, geven massages en bieden morele ondersteuning. Ondanks de oorlogsmisdaden waar het Israëlische leger van wordt beschuldigd zijn zij er heilig van overtuigd dat ze bijdragen aan een Bijbelse strijd tegen duistere krachten. Wat beweegt hen?
Als we verslaggever en presentator Bram Vermeulen bellen is het Trump-akkoord tussen Hamas en Israël net (min of meer) gesloten, terwijl de bommen vooralsnog op Gaza blijven vallen. ‘Maar deze aflevering gaat voorbij aan het nieuws,’ vertelt Vermeulen. ‘We gaan in op een universeel vraagstuk: waarom kiezen mensen ervoor om mee te doen aan een genocide? Hannah Arendt schreef over de banaliteit van het kwaad. De wrange waarheid is dat mensen die kwaad doen er nooit voor gekozen hebben kwaad te doen. We worden allemaal meegesleept in zoiets.’
De uitzending speelt zich voor een groot deel af bij een onofficiële soldatenkantine in Shuva, vlak bij de grens met Gaza, speciaal opgericht om na 7 oktober steun te bieden aan Israëlische militairen. Vermeulen: ‘Israëlische soldaten worden altijd goed afgeschermd door woordvoerders en pr-praat, maar in dit restaurant doen ze hun geweren af en zijn ze even zichzelf, terwijl ze, nog onder het stof van Gaza, in een bord met pasta of shoarma duiken. Een unieke gelegenheid om dicht bij hen te komen.’
Het restaurant wordt geheel gerund door vrijwilligers. Zij rechtvaardigen hun aanwezigheid met de Bijbel. Vermeulen: ‘Ze zijn ervan overtuigd dat ze aan een goddelijke missie deelnemen. Een van de broers die het restaurant runnen is elke dag druk met voedsel inslaan, koken, zorgen dat de soldaten kunnen douchen. Op een gegeven moment zien we hem een soldaat in een ijsbad met een ijsklomp masseren. Een scène om over na te denken. Hij doet het goede, zegt hij steeds, voor die soldaat en voor zijn vrienden. Zelfs als het grotere plaatje iets anders laat zien.’
Volgens Vermeulen vergeten we soms hoe breed en vanzelfsprekend de oorlog in Israël wordt gesteund. ‘Onlangs stelde de Israëlische journalist Gideon Levy in Bureau Buitenland dat de Israëlische bevolking “zeer efficiënt wordt gehersenspoeld”. Ik wil laten zien hoe die psychologie werkt rond de rechtvaardiging van geweld. Dat zegt hopelijk niet alleen iets over de mensen die voor onze camera’s staan, maar over ons allemaal. Stel dat er op de Dam zo’n grote slachting zou plaatsvinden als op 7 oktober 2023 in Israël. Wat zou er dan in ons land gebeuren? Het is makkelijk om naar de slechteriken te wijzen. Interessanter is de vraag: waar zit het monster in onszelf?’