Je kunt van een hoop dingen moe worden. Moe van werken, moe van weekend, moe van mensen, moe van jezelf, moe van lopen, moe van zitten, moe van niksen, moe van slapen, moe van opstaan, moe van meningen, moe van geluid, moe van stilte, moe van moe zijn.
Maar soms ben je gewoon moe zonder aantoonbare reden. Sterker nog, bij zeventig procent van de mensen die met vermoeidheidsklachten naar de huisarts gaat – en dat is maar een klein deel van de moeë mensen – kan de oorzaak van de vermoeidheid niet worden vastgesteld. Mensen zijn gewoon moe. Zomaar. En dat is een groeiend probleem dat steeds meer aandacht krijgt.
Je kunt daar maatschappelijke en filosofische analyses op loslaten en dat wordt ook gedaan. Volgens de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han leven we in een burn-outsamenleving waarin we onszelf uitbuiten. Woorden van gelijksoortige strekking stonden onlangs in een rapport van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, waarin werd gewaarschuwd dat we in een ‘hypernerveuze samenleving’ terecht zijn gekomen waarin ‘prestatiedruk, versnelling en doorgeschoten individualisme het welzijn van jong en oud ernstig bedreigen’. Een constante stroom van (digitale) prikkels berooft ons bovendien van de momenten van leegte die een mens goeddoen.
Toch zijn biowetenschappers ook twee belangrijke lichamelijke verklaringen op het spoor voor onverklaarbare vermoeidheid, zo blijkt in een nieuwe aflevering van wetenschapsprogramma Focus. Nieuw onderzoek richt de ogen op slecht functionerende mitochondriën en laaggradige ontstekingen.
Mitochondriën zetten zuurstof en voedingsstoffen om in de energie die cellen gebruiken voor alles wat cellen doen: afvuren, samentrekken, delen, iets afscheiden, noem maar op. Hoe ouder je wordt, hoe minder mitochondriën er in je lichaam zitten en hoe minder goed ze functioneren. Je kunt dat proces behoorlijk vertragen door te (duur)sporten en gezond te eten.
Laaggradige ontsteking is de andere boosdoener. Mensen met een ongezonde leefstijl hebben sluimerende ontstekingen in hun lichaam die voortdurend signaalstofjes (cytokinen) doorgeven aan je brein die zeggen: er is iets gaande dat energie nodig heeft. Zo blijf je moe. Het devies: verbeter je immuunsysteem door te (kracht)sporten en gezond te eten.
Focus duikt vandaag in de wetenschap achter deze inzichten.