Het werk van Tilda Swinton wordt getekend door innige vriendschap. De Oscarwinnende Schotse actrice – of performer, een term die ze prefereert – werkt bij voorkeur met mensen die ze liefheeft. Of zoals ze zelf stelt, in een interview uit 2014: ‘Mensen die vooral een leuke tijd willen hebben, en het werk daar een onderdeel van laten zijn.’
Regisseurs bij wie ze voor camera ze verscheen in haar bijna veertigjarige carrière – zoals Luca Guadagnino, Wes Anderson en Bong Joon-ho – noemt ze in interviews dan ook vaak ‘dear friend’ of ‘mentor’. Haar eerste acteerklus was een hoofdrol in de korte film Caprice (1986) van regisseur Joanna Hogg, een jeugdvriendin die ze al sinds haar tiende kent, en met wie ze later het veelgeprezen drama The Souvenir (2019) en The Eternal Daughter (2022) maakte.
Voor filmmuseum Eye stelde Swinton een expositie samen rond haar vele creatieve vriendschappen en samenwerkingen, genaamd Ongoing. Naar aanleiding van deze bijzondere tentoonstelling is Swinton vanavond te gast in VPRO Cinema extra, waarin ze uitgebreid vertelt over haar ‘langdurige relaties in het filmmaken’.
De eerste daarvan was dus met Hogg, met wie Swinton jarenlang een appartement deelde in Londen voordat ze in de Schotse Hooglanden ging wonen. Die eerste ervaring op een filmset zette alles in gang voor Swinton. Door nauw met Hogg samen te werken raakte ze volledig in de ban van film als collaboratieve kunstvorm, zo stelt ze in een interview met Los Angeles Times. ‘Alle wegen begonnen bij Joanna.’
Hogg op haar beurt vond in Swinton iemand die ze volledig kon vertrouwen. En dat was nodig, gezien de zeer persoonlijke en vaak autobiografische aard van haar films. Voor The Eternal Daughter bijvoorbeeld, een film over de moeizame relatie die Hogg had met haar moeder, wilde ze een zo eerlijk mogelijk verhaal vertellen. ‘Die film zou niet zijn gelukt als Tilda en ik elkaar minder goed zouden kennen’, vertelde Hogg in gesprek met The Irish Times. ‘The Eternal Daughter is eigenlijk gewoon het verhaal van twee vriendinnen die elkaar al kennen sinds hun schooltijd, en vertellen over moeders en dochters.’
Die persoonlijke connectie kwam ook van pas tijdens het maken van het veelgeprezen drama The Souvenir, de doorbraakfilm van Hogg, die gaat over haar tijd als worstelende filmstudent en de toxische liefdesrelatie die ze toen had. Swinton maakte die periode van dichtbij mee en speelt in de film het personage dat gebaseerd is op Hoggs moeder.
Dat beviel Hogg blijkbaar zo goed, dat ze ook voor The Eternal Daughter Swinton castte als haar moeder. Dat bijzondere drama – dat vanavond wordt uitgezonden op NPO 2 Extra – is voor Swinton een van de belangrijkste films die ze heeft gemaakt, zo vertelt ze in VPRO Cinema extra: ‘Het was zo mooi persoonlijk. De film stelt een vraag die we ons eigenlijk allemaal kunnen stellen: waar eindigt mijn moeder en waar begin ik?’