Na een concert vroeg een bezoeker zich af hoe alle vreemde geluidjes waren gemaakt. Ze kwamen uit een gitaar, maar het instrument was verscholen gebleven achter de bladmuziek. Zo had die een ritselig liedje gehoord, maar niet gezien dat er een strook bakpapier tussen de snaren was gevlochten. Diens ogen waren buitenspel gezet, de oren bleven over. De vraag is of het ook een voordeel kan zijn. Je hoort misschien wel mooiere dingen als je niets ziet.
Radioluisteraars maken het dagelijks mee. Ook vanavond zal niet alles op het gehoor te duiden zijn bij Requiem voor viool van Igor Loboda. Je zou zelfs een tijdje kunnen denken dat er twee violisten spelen, want de muziek is bijna voortdurend tweestemmig. Deze gedachte, de twijfel en het moment dat je besluit dat er toch echt maar een enkele violist speelt, kent een concertbezoeker niet. Er zitten ook bijzondere effecten in het requiem. Tijdens het strijken plukt de violist soms een losse snaar met een vinger van de linkerhand, die eventjes niks beters te doen heeft. Het lukt zelfs tijdens een zacht snerpend razendsnel tremolo. Maar het belangrijkste effect komt als de violist met één vinger van toon naar toon glijdt terwijl hij royaal vibreert en de onderliggende losse snaar meestrijkt. Het klinkt een beetje alsof er spoken op zolder scharrelen. Eigenlijk zou je het hele requiem in termen van griezelmuziek kunnen beschrijven. En misschien klinkt het voor sommige luisteraars ook zo, terwijl een ander de muziek eerder als schrijnend, klagend, triest, beklemmend of huiveringwekkend ervaart. Het is moeilijk te beoordelen voor een buitenstaander. Eng en droef liggen dicht bij elkaar. Alleen wanneer het lied 'De brede rivier Dnjepr bruist en steunt' wordt geciteerd is de sfeer onmiskenbaar melancholisch.
Igor Loboda is een Georgiër. Hij componeerde Requiem voor zijn landgenote Lisa Batiasjvili en droeg het op aan 'iedereen die sinds 2014 in het verschrikkelijke Oekraïneconflict om het leven kwam'. De première was op 20 juni 2014. In februari was Janoekovitsj (de pro-Russische president van Oekraïne) afgezet; in maart hadden de Russen de Krim geannexeerd en inmiddels woedde er oorlog in de Donbas. 'Sinds 2014' is geen verschrijving. Er waren veel doden gevallen en Loboda wist dat er velen zouden volgen.
Loboda's Requiem begint met een langgerekte tweeklank die allengs luider wordt en een trapje hoger abrupt stopt. Dit heftige motief wordt in allerlei vormen herhaald en uitgewerkt. Aan het slot verschijnt het met het inmiddels vertrouwde breed gevibreerde geglij en pulserende plukken. Dan verdwijnt eerst het glijden, daarna de stap omhoog, en tenslotte de tweeklank. Alleen de pluktonen blijven over. Terwijl ze wegsterven verlaat de violist het podium. Het is maar dat u het weet.