VPRO Gids 30

27 juli t/m 9 augustus
Pagina 115 - ‘Staat van dienst: de verhalen achter de stilstaande figuren in ons straatbeeld’

Staat van dienst: de verhalen achter de stilstaande figuren in ons straatbeeld

Elja Looijestijn ,

Ze blijven zelf onbewogen, maar standbeelden doen vaak flink wat stof opwaaien. Het Ministerie van standbeelden vertelt de verhalen.

Op de Olympische Spelen in Montreal in 1976 won zwemmer Enith Brigitha twee bronzen medailles. Goud en zilver gingen naar Oost-Duitse vrouwen die later doping gebruikt bleken te hebben. Ondanks deze topprestatie verdween Brigitha in de anonimiteit. Totdat spreker, schrijver en comedian Mo Hersi haar interviewde voor Omroep Flevoland. Hij was zo onder de indruk van deze eerste Nederlandse vrouw van kleur met een Olympische medaille, dat hij besloot dat ze een standbeeld verdiende. Hersi is nogal een doorpakker en zette een crowdfundingsactie op. In 2022 werd het bronzen beeld getiteld Uit het water herrezen onthuld in Almere.

In de eenmalige uitzending Ministerie van standbeelden gaat Hersi samen met historicus Manon Portos Minetti op zoek naar de verhalen achter de stilstaande figuren in ons straatbeeld. Zo gaat hij kijken bij het meest omstreden standbeeld van Nederland, het beeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn. Al bij de onthulling in 1893 klonk er kritiek op het eerbetoon aan de voc-gouverneur die op de Banda-eilanden een bloedbad aanrichtte. Tegenwoordig wordt er in de gemeenteraad nog steeds gediscussieerd over de gepastheid van het beeld. Tijdens de les maatschappijleer op een middelbare school is men er sneller uit: de leerlingen zijn het eens dat het standbeeld met zijn parmantige snor het veld moet ruimen.

Meer positieve woorden zijn er voor het standbeeld Stille strijd van kunstenaar Saskia Stolz. Dat is een kunstwerk van een jongere in een felgele jas die treurig het hoofd op de armen legt. Het reist door Nederland om bij te dragen aan bewustwording rondom depressie en zelfdoding bij jonge mensen. Steden in het hele land zien het beeld graag komen en mensen zetten er foto’s, bloemen en kaarsjes bij voor getroffen jongeren die ze willen herdenken.