VPRO Gids 16

20 april t/m 26 april
Pagina 58 - ‘Liever lollig’

Liever lollig

Cas Hoekstra ,

Steracteur en komiek Eddie Murphy schuwt sociale thema’s niet, maar wil toch vooral mensen laten lachen.

‘Ik wil op mijn 21ste beroemd zijn. Ik ben nu 19, dus ik geef mezelf twee jaar.’ Een piepjonge Eddie Murphy kijkt zelfverzekerd en bloedserieus als hij zijn ambities deelt in een interview uit 1981. En het blijft niet bij woorden: Murphy is begin twintig als hij dé nieuwe sensatie wordt in de wereld van stand-up comedy.

Zijn natuurlijke charme en gedurfde grappen vallen in de smaak bij het Amerikaanse publiek. Zijn drukbezochte shows maar vooral ook zijn populaire sketches voor Saturday Night Live, het tv-programma dat op dat moment aan populariteit inboette en wel een boost kon gebruiken, maken van hem de grootste rijzende ster in het Amerikaanse komedielandschap van de jaren tachtig. Ter illustratie: in zijn eerste seizoen bij het programma verdient Murphy 750 dollar per aflevering. Het seizoen erop is zijn gage 30.000.

Hollywood lonkt, en Murphy gaat ook acteren. Zijn eerste rollen in 48 Hrs. (1982) en Trading Places (1983) laten zien dat hij talent heeft, maar het is vooral zijn rol als de charismatische politieagent Alex Foley in Beverly Hills Cop (1984) waarmee hij wereldwijde bekendheid verwerft.

Murphy’s voorstellingen en films hebben altijd een maatschappijkritisch randje gehad: door middel van komedie houdt hij het (witte) Amerikaanse publiek een spiegel voor over het racisme in het land. Maar evengoed maakt hij zelf grappen over kwetsbare minderheden. In interviews ontkent Murphy echter boodschappen of moralisme te verpakken in zijn werk: hij wil gewoon mensen vermaken.

Het is een instelling die later in zijn carrière ook tot kritiek leidt: onder meer regisseur Spike Lee vindt dat de komiek te weinig geëngageerd is. Murphy’s reactie in een interview uit 1992 is veelzeggend: ‘Zonder mij was er geen Spike.’ En daar zit wat in, want ook dat is Eddie Murphy: een van de eerste uiterst succesvolle zwarte rolmodellen in Hollywood, die de weg vrijmaakte voor andere Afro-Amerikaanse sterren.