Het heeft één nadeel dat het aantal dodelijke verkeersongevallen sinds de jaren zeventig enorm is afgenomen: het aantal orgaandonoren is hierdoor drastisch verminderd. Vijftig geleden vielen er ruim drieduizend dodelijke slachtoffers per jaar. Tegenwoordig nog zo’n zeshonderd. Het vorige kabinet-Rutte kwam zelfs met een nul-ambitie voor het jaar 2050, in lijn met het plan ‘Vision Zero 2050’ van de Europese Commissie, dat als doel heeft om over 27 jaar in het Europese verkeer nul doden en zwaar gewonden te hebben.
In de zomer van 2020 werd de nieuwe Donorwet van kracht, die elke volwassene automatisch tot potentiële orgaandonor maakt. De twee coronojaren die volgden maakten orgaantransplantaties moeilijker. Daardoor is het niet makkelijk vast te stellen hoeveel extra donoren de wet structureel zal opleveren. Maar de vraag naar donororganen lijkt groter te blijven dan het aanbod. Ook in andere landen, zoals Duitsland of de Verenigde Staten, staan velen op een wachtlijst.
Hierdoor blijft het gebrek aan donororganen een hoofdpijndossier voor medici en zieken en komt het vraagstuk ‘xenotransplantatie’, dat eens in de zoveel tijd opduikt in het maatschappelijk debat, weer op tafel. Temeer omdat vorig jaar een 57-jarige Amerikaan met hartfalen dankzij een varkenshart twee maanden langer leefde. Het hart was op tien punten genetisch aangepast door het Amerikaanse bedrijf Revivicor, om te voorkomen dat het afweersysteem van de Amerikaan de lichaamsvreemde cellen van het dierenhart zouden afstoten. Want dat is waar het bij orgaantransplantatie altijd om draait: hoe kan men zorgen dat het immuunsysteem het donororgaan niet als een indringer ziet?
De makers van Dit is de kwestie bezoeken onder meer een onderzoekscentrum van de Ludwig-Maximilians-Universität in Beieren, waar Aucklandeiland-varkens genetisch gemanipuleerd worden om te voorkomen dat ze een bepaald eiwit aanmaken waarop het menselijk afweersysteem aanslaat.
Dierenliefhebbers kunnen er moeite mee hebben, want voor de experimenten met xenotransplantatie zijn al heel wat varkens gestorven. Evenals bavianen, in wie de varkensharten worden geplaatst om te kijken hoe een primatenlichaam reageert op het vreemde orgaan en hoe lang zij overleven met andermans rikketik.