vrijdagetalage
Vrij fladderen
Componist Percy Grainger vermeed ‘verslavende’ patronen in zijn muziek; zo ook in zijn Molly on the Shore.
Vrijdagconcert
NPO Klassiek xx.xx-xx.xx
Veel muziek die uit flinke luidsprekers dendert is gebaseerd op patronen. In vaste volgorde worden enkele akkoorden herhaald, elke paar maten begint de bas opnieuw aan een liedje van een handvol tonen en ondertussen klinkt op de achtergrond – of zo u wilt voor- of ondergrond – steeds dezelfde ritmische dreun. Samen vormen de patronen de begeleiding van een liedje. Zolang de oren gericht zijn op de zang is er weinig aan de hand. Maar wie afgeleid wordt door de begeleidingspatronen krijgt al gauw een ongemakkelijk gevoel. Het is alsof je door een naoorlogse buitenwijk toert en aandachtig de rijtjeshuizen beschouwt. Je kunt ze mooi of minder mooi vinden, maar het is vooral veel van hetzelfde.
De Australische componist Percy Grainger vermeed patronen in zijn muziek omdat hij niet van hun verslavende werking hield. Hij wilde de muziek bevrijden van het juk der gewoonte en zijn handlangers de toonladder, de puls en de harmonieleer. Graingers composities kennen geen wetten of regels, en klinken even vertrouwd en tegelijkertijd onvoorspelbaar als de zee of vogelgezang. Free music noemde hij dat.
Je hoort het terug in zijn bewerkingen van volksliedjes. Vanavond klinkt Molly on the Shore op npo klassiek. Het is gebaseerd op twee Ierse ‘reels’: Molly on the Shore en Temple Hill. (Een reel is een soort fiddle-muziek waarop gedanst wordt met korte stapjes en ruime sprongen om gek te doen met de benen.) Het vlotte fladderliedje waarmee Graingers bewerking begint is Molly on the Shore. Na een kleine minuut klinkt een liedje met wat langere tonen. Dat is Temple Hill. Het is joviale muziek vol vaart met vrolijke tegenstemmen en interrupties. Wie in deze kermis de tijd heeft om naar de bas te luisteren, moet eens proberen een patroon te ontdekken. Dan hoor je de afwisseling beter.
MARTIN KAAIJ