donderdagetalage
Vorstelijk opera bingen
Donizetti’s Tudor-trilogie is een koninklijk operamonument. Bij Nooit meer slapen vertelt regisseur Jetske Mijnssen over deze megaklus.
Nooit meer slapen
NPO Radio 1 0.00-1.00
Het is vast even slikken voor Willem-Alexander. Vol goede moed blijft de beste man zich op zijn koningschap storten. Toch moet hij met lede ogen aanzien hoezeer de populariteit van de Oranjes sinds de coronacrisis aan het afbrokkelen is. En dat terwijl de belangstelling voor het Britse koningshuis uit heden en verleden onverminderd groot blijft. De kroning van Charles III begin mei wordt een van de grote nieuwsmomenten van 2023. Bij series als The Crown en The Tudors verlekkeren tv-kijkers zich aan alle koninklijke intriges en het royaal geserveerde achtkamertjesgekonkel. De Engelsen hebben het roddelen immers tot kunst verheven. Voor operacomponisten is de Britse koningshuishistorie van oudsher een springplank voor smeuïg muziekdrama. De Italiaanse belcantocomponist Gaetano Donizetti stak iedereen naar de kroon met zijn bingewaardige operatrilogie rondom de Tudor-dynastie.
Achtereenvolgens wijdde Donizetti avondvullende opera’s aan Anna Bolena (1830), Maria Stuarda (1834) en Roberto Devereux (1837). De opera’s cirkelen rond het leven van de standvastige koningin Elizabeth I van Engeland, afstammeling van Huize Tudor. Drie sleutelpersonen uit het lange leven van Elizabeth staan in de schijnwerpers, onder wie haar moeder Anna Boleyn en rivale Maria Stuart, koningin van Schotland.
De Nederlandse operaregisseur Jetske Mijnssen heeft zich grondig ondergedompeld in het zielenleven van de Tudors. Voor De Nationale Opera gaat ze de volledige operatrilogie regisseren. Voorjaar 2022 oogstte ze al succes met Anna Bolena, komend weekend gaat Maria Stuarda in première. In april 2024 sluit ze de operacyclus af met de productie van Roberto Devereux, waarin de tragische relatie tussen Elizabeth en de Earl of Essex, Robert Devereux, breed wordt uitgemeten.
Voorlopig heeft Mijnssen haar handen vol aan Maria Stuarda. De regisseur spit graag rond in de psyche van haar operapersonages. Een sensitieve aanpak waarmee ze tegenwoordig ook scoort bij befaamde operahuizen als de Komische Oper Berlin en het Opernhaus Zürich. Idealiter neemt Mijnssen de oorspronkelijke muziekpartituur als leidraad voor haar diepgravende producties. Bij de Tudors ligt het zielenleed voor het oprapen. De trauma’s stapelen zich alleen maar op in het leven van Elizabeth I. Zo bleef ze haar hele leven ongehuwd om zich volledig aan haar heerschappij te wijden, terwijl er angstvallig naar haar troon werd gelonkt. De opera Maria Stuarda belooft een broeierig kattengevecht tussen gezworen tegenstanders. In werkelijkheid hebben de twee ijzervreters elkaar nooit ontmoet. Mijnssen zoekt naar de tussentonen in deze gespannen relatie, vertelt ze aan De Nationale Opera. ‘Mijn verlangen is om een veel genuanceerdere Elizabeth en juist een veel kleurrijkere Maria te tonen. Ik wil beide vrouwen gelaagd laten zien en veelzijdige personages van hen maken. Tegelijkertijd wil ik de obsessie die ze met elkaar hadden voelbaar maken.’
MARK VAN DE VOORT