VPRO Gids 50

10 december t/m 16 december
Pagina 82 - ‘Gifbeker voor Bosnië’

Gifbeker voor Bosnië

Daan Schneider ,

De frontlinie waar Bram Vermeulen vandaag de aandacht op richt loopt door Bosnië.

Muurschildering opgedragen aan de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic in Banja Luka, Servië, 2022: ‘De eenwording is begonnen en kan niet meer worden gestopt’

Programmamaker Bram Vermeulen: ‘Terwijl onze ogen gericht zijn op Oekraïne, slaat Milorad Dodik, de premier van de Republika Srpska, het Servische deel van Bosnië en Herzegovina, behoorlijk dreigende oorlogstaal uit. Hij roept dat hij uit de Federatie Bosnië wil stappen om een onafhankelijke staat op te richten. Begin dit jaar maakte hij aanstalten om een paramilitaire eenheid te creëren speciaal voor de Bosnische Serviërs. Veel mensen denken meteen terug aan de jaren negentig toen dezelfde soort taal werd gebezigd door mensen die nu in Den Haag in de gevangenis zitten voor oorlogsmisdaden. Daarom stellen wij in deze uitzending de vraag: is Bosnië de volgende na de oorlog in Oekraïne? En hoe wordt deze gespannen situatie beleefd door de mensen daar, die nog steeds leven met de gevolgen van de vorige oorlog?’

‘In onze reportage zien we hoe in Servische regio’s de genocide van 1995 nog steeds openlijk wordt ontkend en hoe zowel Ratko Mladic als Vladimir Poetin op handen wordt gedragen. In Banja Luka worden in kraampjes T-shirts verkocht met het hoofd van Poetin of de letter z erop en op muren staat “hup Rusland” geklad.’

‘Door deze giftige cocktail is Bosnië aan stilstand overgeleverd. Hoe bouw je een nieuwe toekomst op als je de hele tijd wordt teruggetrokken door het verleden? Door de constante dreiging van oorlog hoeft niemand het te hebben over de corruptie en het falen van de staat en alle zaken die bestuurders normaal gesproken moeten oplossen. Je ziet veel mensen wegtrekken naar West-Europa. Heel Bosnië loopt leeg. Het plaatselijke voetbalteam in Srebrenica waar we gingen kijken heeft te weinig spelers voor een elftal.’

‘Poetin treedt ondertussen op als beschermheer voor nationalistische Servische politici, zowel in Servië als in het Servische deel van Bosnië. Dat is een oud spel. Hier loopt het grote schisma van Europa en Poetin kan dat uitspelen. We spraken de directeur van het Srebrenica Genocide Memorial die zei: Poetin hoeft maar honderd Wagner-huurlingen te sturen en de vlam slaat hier in de pan. De enige reden dat hij dat nu niet doet is dat Oekraïne hem bezighoudt.’