VPRO Gids 50

10 december t/m 16 december
Pagina 42 - ‘Onveilig thuis’

Onveilig thuis

Radha Ramdhan ,

Je vrouw vermoorden, dat doen we in Nederland niet. Maar op de Femicide-lijst van Europa staat Nederland op drie.

“Waarom ging ze niet weg bij die debiel?” Barbera kan de veelvuldig geuite opmerking over haar zus Gea Godwaldt, die in een toxische liefdesrelatie zat, niet langer verdragen. ‘Maar ze ging weg,’ vervolgt Barbera aangeslagen. ‘Op de dag dat ze vertrok heeft ze alleen de voordeur niet gehaald.’ Gea, docent en adjunct-directeur van een basisschool, werd in de woning aangetroffen met haar hoofd stevig ingetapet. Weinig van haar lichaam was nog herkenbaar. ‘Alleen de voeten waren nog hetzelfde, de rest was kapot,’ vertelt Barbera in de documentaire Femicide. Gea had kort daarvoor de relatie met haar partner beëindigd. Ze moest het met de dood bekopen. Jaarlijks treffen tientallen andere vrouwen hetzelfde lot. Om de acht dagen vermoordt een (ex-)partner ‘zijn’ vrouw. In meer dan vijftig procent van de moorden op vrouwen was de vermoedelijke dader de partner of ex-partner. Dit type moord wordt femicide genoemd. Bij mannen ligt dat percentage op vier procent, aldus de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.   

Femicide van Roxanne Herder en Eva Strating werpt licht op het gitzwarte fenomeen waarbij mannen hun (ex-)partner vermoorden. Nabestaanden van vier vermoorde vrouwen, Nadine Beemsterboer, Nasrin Khoshkalam, Eva Veerman en Gea, delen met de kijker het levensverhaal van hun verloren dierbare. Gaandeweg vertellen zij, achtergebleven ouders, zussen en dochters, hoe de dader het slachtoffer steeds meer in een sociaal isolement duwde. Hoe de (ex-)partner zichzelf vaak ondergeschikt voelde, intens bezitterig was. Maar ook hoe ontwikkeld en levenslustig de vrouwelijke slachtoffers waren. ‘Veel mensen denken dat femicide in Nederland marginaal is, omdat het hier ontbreekt aan een machocultuur,’ licht Strating toe. ‘Maar Nederland staat als het gaat om femicide op nummer drie op de lijst in Europa. Wij willen graag geloven dat ons land enorm geëmancipeerd is. Mensen denken dat dit soort moorden enkel voorkomen in sociaal lage klasses, bij vrouwen die niet voor zichzelf kunnen opkomen, in eergerelateerde kringen. Ik had aanvankelijk ook deze vooroordelen. De statistieken over dit onderwerp en ook de verhalen uit de documentaire tonen echter een andere realiteit.’

‘Tijdens het maakproces sprak ik met Jens van Tricht, oprichter van ‘Emancipator’ een organisatie voor mannenemancipatie. Om femicide wezenlijk aan te pakken moet men volgens Van Tricht, die overigens niet in de documentaire zit, focussen op de kern. Namelijk, op de vraag hoe wij jongens in de maatschappij opvoeden. Het onvermogen om emoties te uiten vertalen mannen nog vaak in geweld.’

‘De hoop is dat Femicide het gesprek op gang brengt. En als er sprake is van femicide, om dat dan vervolgens in bijvoorbeeld de media niet langer meer te omschrijven als “familiedrama”. Daarnaast is het belangrijk om te erkennen dat het een probleem is van ons allemaal. Wij krijgen als meisje en vrouw dikwijls te horen dat je moet oppassen voor “de man in de bosjes”. Dat moet ook, maar cijfers tonen aan dat dichter bij huis vaak een groter gevaar schuilt.’