Mo: humoristische serie over Palestijnse vluchteling

‘Weet je zeker dat je niet Mexicaans bent? Je lijkt op mijn neef Hector.’
‘Nee man, ik ben Palestijns.’
‘Oh, uit Pakistan’
‘Nee, ik ben niet Pakistaans. Denk aan Jeruzalem.’
‘Oh, Israëli!’

Palestijnse Amerikanen zijn redelijk schaars op de Amerikaanse televisie. En als ze al voorbijkomen, zien ze er meestal niet uit als de hoofdpersoon in Netflixcomedy Mo. Mo, gespeeld door komiek Mohammed Amer, is een beer van een vent die op sneakers loopt en zijn baseballpetje achterstevoren draagt. Op zijn T-shirt staat in grote letters ‘Houston’, de stad waar hij woont. Mo’s Arabisch is even vloeiend als zijn Engels – dat laatste voorziet hij van een Texaans accent indien de situatie erom vraagt. Daarnaast spreekt hij ook een aardig mondje Spaans, vandaar de verwarring bij de Mexicaanse mannen die hij in de achtste aflevering treft (we zullen niet verklappen hoe of waarom) en hem aanzien voor een van hen.

Dat de mannen ondanks Mo’s uitleg nog steeds niet begrijpen waar zijn wortels werkelijk liggen – ‘India,’ oppert een ander – gooit Mo op een ‘marketingprobleem’ van het Palestijnse volk. Een probleem dat de serie Mo zomaar een beetje zou kunnen verhelpen. Want Mo lijkt misschien niet op de Palestijnen die eerder in Hollywood voorbijkwamen, maar Palestijns is hij wel degelijk. Zo draagt hij altijd een flesje zelfgemaakte olijfolie met zich mee, durft hij zijn katholieke vriendin niet ten huwelijk te vragen uit vrees voor het oordeel van zijn moeder en zijn tantes en trekt hij overal braaf zijn schoenen uit, zelfs in de kerk.

En als een vrouw in de supermarkt hem chocoladehummus wil laten proeven, noemt hij het hele idee van chocoladehummus een belediging van zijn oma en zijn voorouders. ‘Lo siento,’ zegt de vrouw daarop verontschuldigend, haar Spaans is overgoten met een dik Texaans accent. ‘Ik wist niet dat hummus Mexicaans was.’ ‘Het is niet Mexicaans!’ roept Mo wanhopig uit. ‘Het is Palestijns!’ Maar omdat hij gewend is dat mensen geen enkel idee hebben waar hij vandaan komt of wat zijn achtergrond is, voegt hij er geduldig aan toe dat het niet haar schuld is. ‘Er is heel veel misinformatie.’ Daarna haalt hij zijn eigen flesje olijfolie tevoorschijn om de vrouw te laten ervaren hoe de ingrediënten echt kunnen smaken.

Dat hij twee tellen later in diezelfde supermarkt lichtgewond raakt wanneer een man om zich heen begint te schieten – géén massaschietpartij, want er zijn maar drie mensen geraakt en voor een massaschietpartij moeten dat er minstens vier zijn, vertelt de ene ambulancebroeder tegen de andere terwijl ze Mo behandelen – maakt Mo weer ongekend Amerikaans, al is hij dit officieel niet. Mo heeft, hoewel hij al 22 jaar in het land woont en al even lang in een asielprocedure verwikkeld is, nog steeds geen paspoort. Vandaar dat hij ontslagen wordt bij de telefoonwinkel waar hij werkt. De eigenaar is bang dat zijn zaak elk moment binnenvallen kan worden door ICE-agenten. En als ze Mo, een niet gedocumenteerde man zonder werkvergunning aantreffen, kan de winkel gesloten worden.

Uiteindelijk besluit Mo over te gaan tot de verkoop van nepdesignerspullen vanuit zijn kofferbak. Want, zo zegt zijn moeder tegen het einde van het eerste seizoen Palestijnen zetten altijd door. En doorzetten kan Mo, ook omdat hij na de dood van zijn vader – hij is dan nog een tiener – al min of meer de zorg voor zijn moeder, zijn broer en diens kat Crystal op zich heeft genomen.

Het achtdelige Mo is geschreven door hoofdrolspeler Mohammed Amer en komiek Ramy Youssef, bekend van de Hulucomedy Ramy, waarin Amer zijn beste vriend speelt. Veel dingen die de hoofdpersoon in de serie meemaakt, zijn gegrepen uit het leven van Amer. Ook hij kwam op negenjarige leeftijd naar Amerika toen zijn familie tijdens de Golfoorlog Koeweit moest ontvluchten. Ook hij verkocht nepdesignerspullen om rond te komen. En ook de echte Amer moest jaren wachten tot zijn asielaanvraag behandeld werd. Zelfs het flesje olijfolie is rechtstreeks uit Amers leven afkomstig.

In interviews vertelt Amer dat hij al sinds zijn jeugd alles wat hij meemaakt opschrijft. Elke ervaring die hij als Palestijn heeft gehad in een land waar niemand begrijpt waar je nou precies vandaan komt: als vluchteling zonder papieren, als negenjarige die voor het eerst op de basisschool in Houston verschijnt met een vlinderdasje en een licht Brits accent omdat hij in Koeweit op een Engelse school had gezeten, als tiener die nepdesignerspullen verkoopt. Zelfs het feit dat zijn vader gemarteld is in Koeweit nadat hij zijn gezin naar Amerika had gestuurd, komt voorbij in Mo.

Een overvloed, zegt de inmiddels 41-jarige Amer in een interview met CNN over de verhalenbron waaruit hij kon putten voor Mo. Al voelde het schrijven volgens hem ook als een enorme verantwoordelijkheid. ‘Dit is de eerste Amerikaanse serie ooit over een Palestijnse familie die de oorlog ontvlucht, met een Palestijn in de hoofdrol. Hoe ga je daarmee om? Hoe breng je alle verhalen die je verzameld heb op een evenwichtige manier?’

Dat een serie over een familie die al jaren vastzit in een eindeloze, uitzichtloze asielprocedure toch humoristisch en bij vlagen zelfs vreselijk grappig kan zijn, komt volgens Amer omdat juist in dit soort situaties de grappen zichzelf schrijven. ‘Het is vreselijk om te zeggen, maar het immigratieproces is eigenlijk één grote grap,’ zei hij tegen CNN. ‘Het is zo ontzettend ongeorganiseerd. We leven in een grotendeels gedigitaliseerde wereld en toch worden hier allemaal papieren documenten gebruikt. Deze families moeten enorm lang wachten. Het is triest, maar het verhaal schrijft zichzelf eigenlijk. En op de meest deprimerende of verdrietige momenten is comedy een uitlaatklep. Je gaat lachen als je te veel huilt. Net zoals je gaat huilen als je te veel lacht. Dat gebeurt vanzelf.’