Je leest dit artikel uit de VPRO Gids gratis op VPRO Cinema. Wil je meer lezen over oa documentaires, podcasts en boeken? Neem dan een digitaal abonnement.
Het derde seizoen van Aziz Ansari’s Master of None draait volledig om de lesbische Denise, terwijl Dev het nu met een bijrol moet doen. Een ingreep die vermoedelijk te maken heeft met de #MeToo-beschuldiging aan het adres van Ansari, maar hoe pakt dit uit?
©
VPRO Gids
abonneer
cadeautje
Het is inmiddels haast niet meer voor te stellen, maar niet zo lang geleden verkeerde Louis C.K. nog in het hart van de popcultuur. Zijn autobiografische serie Louie (2010-2015) werd door publiek en critici lovend ontvangen en won meerdere Emmy Awards. Een tv-klassieker leek geboren.
Hoe anders is de situatie nu. Louis C.K. kwam hard ten val toen bekend werd dat hij zich meermaals onzedelijk zou hebben gedragen in het gezelschap van vrouwen. Optredens werden geannuleerd, C.K. betuigde spijt en Louie is inmiddels nergens meer (legaal) te zien. De kunstenaar raakte besmeurd en zijn kunst ging met hem ten onder.
Met Aziz Ansari en zijn beeldschone tragikomedie Master of None liep het zo’n vaart niet. De serie is nog altijd te zien op Netflix, en op internet werd gematigd positief gereageerd toen eind april – behoorlijk onverwacht – een derde seizoen werd aangekondigd. Met dit bericht kwam ook weer wat oud ongemak naar boven, want de onberispelijke reputatie van Ansari kreeg in 2018 een flinke knauw door beschuldigingen van ongewenst seksueel gedrag.
Begin 2018 publiceerde lifestylewebsite Babe.net een verhaal met de titel ‘Ik ging op date met Aziz Ansari. Het werd de ergste nacht van mijn leven’. Ansari zou een 23-jarige vrouw in zijn appartement onder druk hebben gezet om hem oraal te bevredigen en seks met hem te hebben. Tot geslachtsgemeenschap kwam het niet, maar de vrouw ging naar eigen zeggen uiteindelijk huilend in een Uber naar huis. Een dag later stuurde ze Ansari een bericht waarin ze hem confronteerde met zijn gedrag.
'Wat niet hielp was dat Ansari zich meermaals hard had gemaakt voor emancipatie en empowerment'
©
Netflix
Aziz Ansari als Dev in het eerste seizoen van Master of None
Time’s up
Het verhaal leidde tot een stormachtig debat over de vraag of het voorval als een #MeToo-kwestie moest worden gezien. CNN-presentatrice Ashleigh Banfield trok op tv fel van leer tegen de vrouw die Ansari had beschuldigd en stelde dat ‘een mislukte date geen #MeToo-schandaal is’. Volgens haar zou de beschuldiging bovendien schade toebrengen aan de #MeToo-beweging, omdat er geen sprake zou zijn geweest van machtsmisbruik in een werkomgeving. Daartegenover stonden mensen die juist stelden dat het gedrag van Ansari het zoveelste voorbeeld was van de ongelijke machtsverhouding tussen mannen en vrouwen. Wat niet hielp was dat Ansari zich meermaals hard had gemaakt voor emancipatie en empowerment: zo liep hij een week voor de beschuldiging bij de uitreiking van de Golden Globes nog rond met een Time’s up-button om zijn sympathie te betonen met slachtoffers van seksuele intimidatie.
In 2019 blikte Ansari voor het eerst publiekelijk terug op de kwestie in zijn Netflixshow Right Now: ‘Ik heb het afgelopen jaar veel dingen gevoeld: soms was ik bang, soms voelde ik me vernederd en beschaamd, maar uiteindelijk voelde ik me vooral vreselijk omdat deze persoon zich zo heeft gevoeld.’ De erkenning was er, maar een publieke verontschuldiging bleef uit – in een persoonlijk bericht bood Ansari overigens wel excuses aan. Critici wezen bovendien op het feit dat zijn betoog niet zozeer over het slachtoffer ging, maar vooral over hoe de affaire Ansari zélf had geraakt.
Bijsmaak
Hoewel er bij Ansari uiteindelijk geen sprake leek van een grensoverschrijdend seksueel patroon, zoals bij Louis C.K., legt de beschuldiging ontegenzeggelijk een sluier over de fantastische ‘tragiromcom’ Master of None. Net als Louie is Master of None bovenal een egodocument van, met én over de maker. Ansari regisseerde en schreef de serie samen met Alan Yang, én hij speelt de hoofdrol: New Yorker Dev, een ietwat onverschillige acteur die hoopt op zijn grote doorbraak, maar niet veel verder komt dan slechte kookprogramma’s en commercials. Maar vooral het privéleven van Dev voert in de serie de boventoon: we zien hem onder meer worstelen met relaties, bindingsangst en date-ervaringen.
Maar in het licht van de beschuldiging krijgt dat laatste een wat merkwaardige bijsmaak. Het is de eeuwige discussie over het scheiden van kunstwerk en kunstenaar, want hoe kun je een kunstwerk nog los zien van de maker als het zo persoonlijk is als Master of None? En dat terwijl het kunstwerk in kwestie – zeker het tweede seizoen – beslist beschouwd kan worden als een monumentje in de seriegeschiedenis. Sommige afleveringen zijn parels, zoals de prachtige ode aan Bicycle Thieves of het mozaïek over het leven in New York. Toch is het de vraag hoe ontwapenend de serie – die Ansari deels baseerde op gebeurtenissen uit zijn eigen leven – na de beschuldiging aan zijn adres nog is.
©
Netflix
Lena Waithe en Naomi Ackie in het derde seizoen van Master of None
Win-winsituatie
Mede daarom is het niet vreemd dat Ansari in het derde seizoen het podium geeft aan medespeler Lena Waithe, die in de eerste twee seizoenen al te zien was als Devs beste vriendin Denise. In het tweede seizoen maakte Waithe al een verpletterende indruk in de ‘Thanksgiving’-aflevering. Daarin zien we Denise in het bijzijn van haar conservatieve moeder langzaam uit de kast komen tijdens diverse Thanksgivingsdinertjes. Waithe schreef de aflevering samen met Ansari, wat de twee in 2018 een Emmy Award opleverde voor het Beste script.
Het derde seizoen (met de titel ‘Master of None Presents: Moments in Love’) draait volledig om Denise en haar relatie met haar partner Alicia (Naomi Ackie). De makers beloven ‘een modern liefdesverhaal dat op intieme wijze de ups en downs van het huwelijk, problemen met vruchtbaarheid en persoonlijke groei illustreert’. Het geeft Ansari de kans om de brokstukken van zijn (date)verleden heen te dansen, én biedt tegelijkertijd ruimte om een populair personage meer diepgang te geven. Ansari schreef alle vijf afleveringen samen met Waithe, en hij nam de regie van het geheel voor zijn rekening.
Een win-winsituatie, zou je zeggen: Master of None blonk altijd al uit in beschouwingen van het moderne liefdesleven en door de focus dit seizoen te verleggen blijft de serie fris en vrij van controverse. De spontane onbevangenheid van de eerste twee seizoenen is door de kwestie-Ansari wellicht verdwenen, maar Waithe lijkt voor nu een prima tweede keuze om ons door het moderne liefdesleven te gidsen. De reputatie van de kunstenaar heeft weliswaar een flinke deuk opgelopen, maar zijn kunst blijft vooralsnog gelukkig overeind. Het zou immers zonde zijn als we een prachtserie als Master of None definitief zouden kwijtraken.